Terug naar: Het Overzicht van etiketten

Vreemde in wit geklede mannen staan op dit etiket, maar wat hebben die met dit bier te maken en waarom heet het La Binchoise?

La Binchoise

Het Carnaval van Binche is één van de oudste en een van de meer typische Waalse carnavals. Dit Carnaval is wereldberoemd en fascineert het publiek over de hele wereld. Deze reputatie komt door de originaliteit en de authenticiteit van de gewoontes van Binche, want het Carnaval volgt de traditionele datums van de Vette Dagen en volgt ook vanaf de herfst de traditionele voorbereiding van het feest dat binnen de gezinnen en de Carnavalsgezelschappen plaatsvindt. (naar de originele tekst : Michel Revelard, Le Carnaval de Binche)

De oorsprong van het Carnaval de Binche is moeilijk met objectiviteit en zekerheid uit te leggen. De geschiedkundigen en de folkloristen, die het Carnaval al lang bestuderen, blijven steeds voorzichtig wegens het gebrek aan elementen over “Gilles” die van vroeger dan het einde van de XVIIIe eeuw komen, en wegens de slechte kwaliteit van de oudere materiële bewijzen.
Het is een feit dat de werkelijkheid waarschijnlijk door talrijke legendes vervangen is. Die legendes zijn in verband met een mythisch of historisch figuur verbonden, en ze laten de geschiedenis schitterender of fantastischer worden. Maar de werkelijke oorsprong blijft geheimzinnig… (volgens een tekst van Christel Deliège)

De meeste verspreide legende is die van de Gille die afstammeling van de Inca’s is. Die legende is in de XIXe eeuw door de journalist Adolphe Delmée verzonnen. De gekostumeerde Inca’s zouden in 1549 tijdens de door Marie de Hongrie georganiseerde feesten, ter gelegenheid van de verwelkoming van haar broer Charles Quint en haar neef Philippe II, verschenen zijn. De inwoners van Binche zouden er de gekleurde en exotische kostuums van over hebben gehouden, en deze optocht naar de stad hebben verlengd. Die veronderstelling en haar flatterende historische invalshoek verleidde en verleidt nog steeds de deelnemers van het Carnaval van Binche. (volgens een tekst van Samuel Glotz, Le Carnaval de Binche)

Gilles (carnaval)

Gilles zijn anonieme folkloristische personages die naar buiten komen tijdens carnaval, meer bepaald op vastenavond, de dag voor Aswoensdag. Men komt ze enkel in het Belgische carnaval tegen, voornamelijk in centraal Henegouwen, maar ook daarbuiten op enkele plaatsen.

Algemeen

Elke plaats waar men gilles kent, heeft kleine afwijkingen op wat hieronder volgt. Deze eigenheden per plaats worden vermeld in de lokale overzichten.

Klederdracht

• Een masker.
• Een hoed met struisvogelveren.
• Een riem met bellen.
• Een bundel van wilgentwijgen.
• Een bolvormig kostuum.
• Klompen.
• Korf met sinaasappels, appelsienen of bloedappelsienen.

Gebruiken

• Enkel mannen mogen het kostuum van gille dragen. Een ‘vrouwelijke gille’ is een paysanne, haar kostuum is anders. het is niet opgestopt met stro, is blauw en heeft een kleiner hoofddeksel.
• Soumonces: op 6, 4 & 2 weken voor het carnavalsweekend kondigen de gilles het carnaval aan. De eerste soumonce is enkel met trommels, de tweede wordt vergezeld door koperblazers en de derde is met het volledige orkest.
• Verbranding: de gilles staan in voor de verbranding van het carnaval.
• Muziek: gilles mogen enkel bewegen op de ritmes van de typische muziek. Deze wordt geleverd door een band die hen overal volgt, deze bestaat uit trommels, koperblazers en houtblazers. Gillesmuziek heeft traditioneel een valse noot.
• Rondedans: gilles dansen rond om boze geesten te verjagen.

Wallonië

In Wallonië zijn er verschillende steden waar Gilles bestaan, onder andere in Binche, La Louvière en Jemappes. Ook in Waals-Brabant, in Nijvel en Rebecq kent men het fenomeen van de gilles.

Binche

De Gilles van Binche zijn het bekendst. Er zijn verschillende verenigingen die elk hun eigen leden hebben, maar sowieso mogen enkel mannelijke inwoners Gille worden. Ook vele kinderen zijn Gille. Een Gille kan men eenvoudig herkennen aan zijn kostuum: een linnen pak met kleurrijke leeuwen en kronen, dat wordt opgevuld met stro, zodat vooraan en op de rug een bult ontstaat. Ze dragen klompen en een witte kraag. Op hun gezicht dragen ze een masker (zo is iedereen anoniem), en op hun hoofd een witte muts; daarop soms een grote hoed met struisvogelpluimen. Rond hun middel dragen ze de ‘apertintaille’, een gordel met zes tot negen bellen. Gilles kondigen de lente aan; ze stampen met hun klompen op de aarde om deze vruchtbaar te maken; ze worden begeleid door tamboers die een karakteristieke bezwerende cadans aangeven. Ook de bellen moeten de boze geesten verjagen. Een Gille mag alleen bewegen op muziek. De Gilles dragen een mand met sinaasappels; deze worden in de menigte gegooid.

Status en naambekendheid

• Het 600 jaar oude carnaval van Binche werd in 2003 door de UNESCO toegevoegd aan de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid.

• Het Suske en Wiske album ‘De joviale Gille’ gaat over de Gilles van Binche.

• De Swingende Extravaganten uit Kuifje en de Picaro’s zijn qua klederdracht gebaseerd op de Gilles van Binche.

Vlaanderen

Aalst

In december 1926 richtte het feestcomité zich tot de Aalsterse groepen met de vraag een Aalsterse carnavalsfiguur te creëren, “een kostuumtype”, naar het voorbeeld van de Gilles van Binche. Door Eendracht veel Vermaak, een Aalsterse carnavalsvereniging die 1923 werd opgericht en in 1924 voor het eerst aan de cavalcade deelnam, nam de oproep ter harte en verscheen in de stoet van 1927 als “De Gilles van Binche”. Ze waren verkleed naar het evenbeeld van hun Waalse collega’s, al droegen ze in de beginjaren papieren hoeden. In 1930, toen de vereniging al meer dan vijftig leden telde, werd de vereniging herdoopt in “De Ware Gilles”. Gefinancierd door de vele optredens buiten de stad, konden de gilles in deze periode hun papieren hoeden vervangen door de typische hoofddeksels met struisvogelveren. Stichter-voorzitter van de vereniging was August De Man. Vijfendertig jaar lang was deze vereniging actief tot, bij gebrek aan jonge krachten en financiële middelen, de vereniging begin 1971 werd ontbonden.

Op 17 juni 1971 werd in Aalst een nieuwe gillesvereniging opgericht: “De Aalsterse Gilles”. Bij hun eerste deelname in 1972 aan de stoet telt de groep 19 gilles en 13 muzikanten. Een jaar later liepen reeds 28 gilles, 18 muzikanten, 6 appelsiendragers en 1 ceremoniemeester mee. In 1974 dansen “De Aalsterse Gilles” hun eerste “bezemdans”. Bij de organisatie van de vijftigste officiële carnavalstoet in 1978 werd van gerenommeerd carnavalist en voorzitter van “De Aalsterse Gilles” Gustaaf De Stobbeleir een reus meegedragen.

In 1986 stelden de gilles nieuwe zelfgemaakte hoeden en nieuwe gouden maskers voor. In 2011 vierden “De Aalsterse Gilles” hun veertigste verjaardag.

Meer informatie over de Aalsterse Gilles en hun geschiedenis lees je op de webstek van de vereniging.

Halle

Net zoals in Binche kunnen enkel mannen Gille worden. Anders dan in Binche mogen deze Gilles zich wel in kostuum buiten de stadsgrenzen begeven en zijn ze niet gemaskerd (dit heeft te maken met het politiereglement). Met carnaval smijten deze Gilles bloedappelsienen en staan zij in voor de verbranding van de heerschappij en het carnaval. Er zijn twee verenigingen in Halle: de Gilles en Pierrots van Groot-Halle (sinds 1977) & de Gilles en Paysannes van Sint-Rochus (sinds 1988). Elk jaar offeren ze elk een kaars respectievelijk in de basiliek van Halle en de Sint-Rochuskerk op een goede afloop. De Gilles zijn enkel te zien in volledige outfit tijdens carnavalszondag en Krottenmaandag, gedurende deze twee dagen mogen zij zich niet zetten.

Kuifje en de Picaros

Het is aswoensdag, dus zelfs voor de meest verstokte carnavallers is het feestje voorbij. Kaco is van boven de Grote Rivieren en daarom per traditie geen liefhebber van dit feest. Op vastenavond kwam het Olsterstel echter langs met een carnavalssurprise in chocolade en daar zegt Kaco uiteraard geen nee tegen.Het is een smakelijke souvenir van één van de meest bijzondere carnavals van de lage landen, het carnaval van Binche in België, het enige carnaval in Europa dat op de Werelderfgoedlijst staat.

Wereldvermaard is vooral de optocht van de zogeheten Gilles van Binche, waarbij bontgekleurde, bemaskerde en bepluimde Gilles op klompen door de straten lopen en sinaasappels gooien naar het publiek. Het heeft het tamelijk armoedige stadje de reputatie opgeleverd de carnavalshoofdstad van België te zijn, compleet met carnavalsmuseum en natuurlijk een Gilles-monument.

Heeft u nog nooit van Binche gehoord, maar komen de Gilles u toch ergens bekend van voor? Dan heeft u waarschijnlijk ooit het stripalbum Kuifje en de Picaro’s gelezen. De Belgische carnavalsgroep de Swingende Extravaganten zijn op het feest uit Binche gebaseerd.

Het bier La Binchoise

La Binchoise is een Belgisch bier van hoge gisting.

Het bier wordt gebrouwen in Brasserie La Binchoise te Binche.

Varianten

• La Binchoise Blonde, blond licht troebel bier met een alcoholpercentage van 6,2%. Dit bier werd in 1987 op de markt gebracht, oorspronkelijk onder de naam Fakir.
• La Binchoise Brune, donkerbruin bier met een alcoholpercentage van 7,7%. Dit bier werd in 1987 op de markt gebracht, oorspronkelijk onder de naam Réserve Marie de Hongrie.
• La Binchoise Spéciale Noël, amberkleurig kerstbier met een alcoholpercentage van 9%
• La Binchoise Triple, goudblond bier, type tripel met een alcoholpercentage van 8,5%
• La Binchoise XO, bruin aperitiefbier, gerijpt op armagnacvaten met een alcoholpercentage van 12%

Prijzen

• La Binchoise Spéciale Noël won de platina medaille op de World Beer Championships te Chicago in 1995.

Terug naar: Het Overzicht van etiketten