Finland (Fins: Suomi), officieel de Republiek Finland, is een land in Noord-Europa met 5.262.930 (2012) inwoners dat tussen Rusland in het oosten, Noorwegen in het noorden en Zweden in het noordwesten ligt. Ten zuiden wordt het van Estland gescheiden door de Finse Golf. Ten westen ligt de Botnische Golf en ten zuidwesten de Oostzee aan de overkant waarvan – wederom – buurland Zweden ligt.

De hoofdstad is Helsinki. Finland wordt wel ‘het land van de duizend meren’ genoemd, in werkelijkheid zijn er ongeveer 188.000 meren. Het grootste meer is het Saimaameer. In het zuidoosten is het land bespikkeld met ontelbare meren en meertjes.

De naam Finland heeft de betekenis van veenland, en is zo genoemd vanwege de talrijke hoogvenen. Ook de Finse benaming voor hun land, Suomi, heeft deze betekenis.

Het land is een democratische republiek met een gekozen president. Het presidentschap van Finland duurt zes jaar, plus een eventuele herkiezing van nog eens zes jaar, wat resulteert in een maximaal presidentschap van twaalf jaar.

Geschiedenis

Het gebied dat nu bekendstaat als Finland werd kort na de Weichselien, rond 8500 v.Chr., voor het eerst bewoond. Finland was een deel van het Zweedse Rijk van 1200 tot 1809. In 1809 werd Finland veroverd door Rusland, met een personele unie tot gevolg tussen de twee landen. In 1917 verklaarde Finland de onafhankelijkheid, in 1918 werd dit erkend. De Finse Burgeroorlog werd ontketend tussen de “rode” socialisten (gesteund door de Russische communisten) en de “witte” conservatieven (gesteund door het Duitse Rijk). De conservatieven wonnen de oorlog, en vestigden een constitutionele democratie. Finland werd tijdens de Tweede Wereldoorlog twee maal aangevallen door een grote troepenmacht van de Sovjet-Unie, maar behield zijn onafhankelijkheid. Dit met uitzondering van Karelië, een grote streek die de Finnen moesten afstaan aan de Russen.

 

Tijdens de Koude Oorlog werd de Finse politiek sterk beïnvloed door de Sovjet-Unie, maar Finland is nooit een zogeheten satellietstaat daarvan geweest. Mede als gevolg van de instorting van de Sovjet-Unie in 1991, ging Finland meer werken aan de integratie in West-Europa. Uit vrees voor buurland Rusland, is het land echter tot op heden geen lid van de NAVO. Recente uitspraken van de Russische president Poetin, waarin hij zei dat een eventuele toetreding van Finland tot de NAVO ‘de betrekkingen tussen beide landen niet zou verbeteren’, maken een toetreding van het land op korte termijn dan ook onwaarschijnlijk. Finland trad in 1995 toe tot de Europese Unie en verving in 2002 de eigen munt, de markka, door de euro.

Demografie

Bevolking

Finland heeft 5.262.930 (2012) inwoners en is met een bevolkingsdichtheid van 15,6/km² (2012), na IJsland en Noorwegen, het dunstbevolkte land van Europa. Bovendien is de bevolking ook nog eens zeer ongelijk verdeeld: het merendeel van de inwoners woont in het zuiden van het land, terwijl in Lapland met een bevolkingsdichtheid van minder dan 2 inwoners per km² grote delen feitelijk onbewoond zijn. Ongeveer één vijfde van de Finse bevolking is geconcentreerd in de hoofdstedelijke regio rond Helsinki, dat daarmee als de enige echt grote stad van het land wordt beschouwd. Naast de hoofdstad hebben met name Tampere en Turku een stedelijk gebied van enige omvang. De meeste overige Finse steden halen de 100.000 inwoners niet en liggen relatief verspreid over het zuidelijk deel van het land.

Het aandeel aan immigranten en vluchtelingen in Finland is vergeleken met de meeste Europese landen klein, maar neemt gestaag toe. De grootste buitenlandse bevolkingsgroepen zijn Russen, Esten en Zweden. Daarnaast bevinden zich, relatief gezien, opvallend veel Somaliërs en Koerden in Finland, met name in Groot-Helsinki. 93,4 procent van de bevolking is van Finse afkomst.

Religie

Ongeveer 77,3 % van de inwoners van Finland behoort tot de gevestigde Evangelisch-Lutherse Kerk van Finland, dit aantal neemt sinds een aantal jaren jaarlijks met circa 1 procent af . Circa 1,1 % behoort tot de Fins-Orthodoxe Kerk, waartoe ook de Russisch-Orthodoxe Oespenski-kathedraal in de hoofdstad behoort. De Fins-Orthodoxe Kerk is een Oosters-Orthodoxe Kerk die in 1921 voortkwam uit de Russisch-Orthodoxe Kerk in het voormalige groothertogdom Finland van de Russische tsaren. De Fins-Orthodoxe kerk werd als autocefaal erkend in 1927 door Constantinopel en in 1957 door het patriarchaat van Moskou. De kerk is vanouds sterk vertegenwoordigd in het vroeger Finse Karelië, maar ook aan de westkust. Nog eens 1,5 % van de Finse bevolking behoort tot andere kerken en religies, waaronder de Katholieke Kerk (bisdom Helsinki), de Anglicaanse gemeenschap, het jodendom of de islam. Het aantal niet-gelovigen, niet-geregistreerden en onkerkelijken neemt recentelijk met bijna 1 procent per jaar toe; zij vormden gezamenlijk ongeveer 20,1 procent van de Finse bevolking in 2011..

Religies in Finland

jaar	Evangelisch-lutherse staatskerk	Orthodoxe Kerk	Overig (Katholieke Kerk, islam, etc)	Niet-religieus/niet-geregistreerd
1950	95,7%	1,7%	0,4 %	2,7 %
1980	90,3%	1,1%	0,7 %	7,8%
1990	87,9%	1,1%	0,9 %	10,2 %
2000	85,1%	1,1%	1,1 %	12,7 %
2005	83,1%	1,1%	1,1 %	14,7 %
2006	82,5%	1,1%	1,2 %	15,1 %
2007	81,8%	1,1%	1,2 %	15,9 %
2008	80,7%	1,1%	1,3 %	16,9 %
2009	79,9%	1,1%	1,4 %	17,7 %
2010	78,3%	1,1%	1,4 %	19,2 %
2011	77,3%	1,1%	1,5 %	20,1 %

Bevolkingsgroepen

Het Fins en het Zweeds zijn beide officiële talen in Finland. Ongeveer 6 procent van de bevolking spreekt Zweeds als eerste taal, hoofdzakelijk in het zuidwesten en het westen van Finland. Op Åland, een autonome eilandengroep tussen Finland en Zweden in, die bij Finland hoort, is de officiële taal alleen Zweeds. Minderheidstaal in Finland is het Samisch, met ongeveer 25.000 sprekers. De Saami leven in het noorden van Finland in Lapland en in het noorden van Zweden, Noorwegen en Rusland.

Bestuurlijke indeling

Finland is onderverdeeld in negentien regio’s (Fins: maakunta; Zweeds: landskap).

Geografie

Finland kan worden onderverdeeld in drie belangrijke geografische streken:

• In het zuiden en het westen ligt een laagliggende kuststrook (30 – 130 kilometer breed), waar de meeste van de belangrijkste steden van het land en veel van zijn akkerland ligt.
• De kuststrook gaat langzaam over in een enorm bebost binnenlands plateau, de Finse Merenvlakte (gemiddelde hoogte: 90 – 180 meter). In dit gebied liggen ongeveer 60.000 meren, waarvan vele door korte rivieren, beken en kanalen worden verbonden en zo waterwegen vormen die door de beroepsvaart worden gebruikt.
• De derde streek van het land ligt ten noorden van de noordpoolcirkel en maakt deel uit van Lapland (Fins, Lappi). Het gebied is dun bebost of onvruchtbaar en heeft een gemiddelde hoogte van ongeveer 340 meter. Het noordwesten van het gebied ligt gemiddeld wat hoger en is onderdeel van het Scandinavisch Hoogland. Hier ligt onder andere de berg Halti, die met een hoogte van 1328 meter het hoogste punt van Finland is.

Finland bestaat voor ongeveer 70 procent uit bos en 30 procent uit water en akkerland.

De grootste meren zijn het Saimaameer, het Inarimeer, en het Päijännemeer. Kemijoki en Oulujoki zijn de langste rivieren van het gebied en, samen met Tornionjoki, Finlands belangrijkste waterwegen.

Steden

De relatief kleine bevolkingsomvang en de lage bevolkingsdichtheid van Finland komt ook tot uiting in de steden van het land. Deze zijn gering in aantal en relatief klein van omvang. De hoofdstad Helsinki is met circa 560.000 inwoners met afstand de grootste stad van het land. In het stedelijk gebied van Helsinki wonen ruim 1 miljoen mensen, bijna een vijfde van de totale bevolking. De steden Tampere en Turku hebben elk een agglomeratie van ongeveer 300.000 inwoners. Stedelijke gebieden met rond de 100.000 inwoners zijn Oulu, Lahti, Kuopio en Jyväskylä. Opvallend is de vrij grote ruimtelijke spreiding van de Finse steden, hoewel ze bijna alle in het zuidelijk deel van het land liggen.

Kleinere Steden en dorpen in het noorden van Finland zijn nog steeds in de oude staat gebleven van 1800 en daarvoor. In Finse dorpjes lijkt het vaak alsof de tijd heeft stilgestaan.

Naast Helsinki zijn de volgende steden belangrijk:

• Joensuu
• Jyväskylä
• Kotka
• Kuopio
• Lahti
• Lappeenranta
• Oulu
• Pori
• Rovaniemi
• Tampere
• Turku
• Vaasa

Klimaat

Finland kent korte stralende zomers en lange, koude winters. In het uiterste noorden duurt de zomer 73 dagen en kun je de middernachtzon zien.

Economie

Traditioneel was Finland een landbouwland, maar het land besteedde na de Tweede Wereldoorlog veel aandacht aan zijn industrialisatie. Tegen het eind van de 20e eeuw waren industriële productie, de dienstensector, de handel en de vervoerssector de grootste segmenten van de economie, terwijl de landbouw (plus bosbouw en visserij) minder dan 10 procent van werkgelegenheid en het BBP vertegenwoordigde.

Landbouw

In de landbouw is de veehouderij overheersend. Tevens zijn zuivelproducten belangrijk. Er worden grote aantallen gevogelte, rundvee, varkens, rendieren en schapen gefokt. De belangrijke landbouwgoederen omvatten hooi, haver, gerst, tarwe, rogge, suikerbieten en aardappelen.

Industrie

Zoals in de meeste Europese landen is ook in Finland het grootste deel van de beroepsbevolking werkzaam in de dienstensector. Desondanks kan Finland binnen Europa toch als een typisch industrieland worden beschouwd. Tot de belangrijkste producten die Finland vervaardigt behoren metaalproducten (machines, schepen); bewerkt hout en papier; chemicaliën; voedsel; elektro en elektronische apparatuur; en textiel. Bekende Finse producten, dan wel in Finland ontwikkelde producten, zijn mobiele telefoons en grote machines voor industrie en bosbouw. Finland is ook een bekend producent van designartikelen uit glas en keramiek en van bestek van roestvast staal. Hoewel de mijnbouwproductie van Finland klein is, omvat deze een aantal belangrijke mineralen zoals ijzererts, koper, zink, nikkel, kobalt, titanium, vanadium, kwik, zilver en goud. De Finse houtkapindustrie is één van de grootste in Europa.

Diensten

De dienstensector heeft zich in Finland laat ontwikkeld maar biedt vandaag de dag de meeste werkgelegenheid in het land (65 procent van de werkzame beroepsbevolking is in deze sector actief). Te noemen vallen met name de detailhandel, die in Finland grootschalig en efficiënt opereert en het bank- en verzekeringswezen. De bankensector is in Finland zeer geconcentreerd, met Nordea, een fusieproduct ontstaan uit diverse Finse en Scandinavische banken, als dominante partij. De gestaag in belang toenemende toerisme-industrie is vooral gebaseerd op de wintersport (Lapland) en het natuurschoon. Finland heeft bovendien een grote publieke sector.

Onderwijs

Finse kinderen gaan op een leeftijd van 6 of 7 jaar de basisschool, die peruskoulu (Fins) of grundskola (Zweeds) heet, letterlijk “grondschool”, en die negen jaar duurt. De basisschool is geheel gratis, ook de maaltijden en de gezondheidszorg. De school neemt (vooral op het platteland) een belangrijk deel van het sociale leven van de leerlingen in, mede dankzij allerlei schoolclubjes. Vanaf hun zevende jaar starten de meeste leerlingen met het leren van de tweede landstaal.

Na de basisschool kunnen de leerlingen (ze zijn dan ongeveer 16 jaar) in principe gaan werken, maar de meesten kiezen voor een vervolgopleiding. Dit kan een vakopleiding zijn of het zogenaamde lukio of gymnasium. Deze opleiding duurt drie jaar en is een voorbereiding op de universiteit of het hoger beroepsonderwijs. Op het einde van de vervolgopleiding moeten studenten nationale eindexamens maken. Zonder deze is er geen mogelijkheid naar een universiteit of hogeschool te gaan. Deze examens kunnen vergeleken worden met ingangsexamens.

Finland heeft ongeveer 17 universiteiten en hogescholen, waaronder de universiteiten van Helsinki, Turku en Tampere.

Energie

In 2009 produceerde Finland circa 82 miljard kilowattuur aan elektriciteit. Vanwege het koude klimaat en de energie-intensieve industrie lag het jaarverbruik per hoofd van de bevolking op een zeer hoge 16.000 kilowattuur. Kerncentrales hadden een aandeel van 28 procent in de totale elektriciteitsproductie en waterkrachtcentrales nog eens 15 procent. Verder wordt 15 procent geïmporteerd uit Rusland en de rest wordt opgewekt in met steenkool- en aardgasgestookte centrales. Finland besteedt verder veel aandacht aan groene-energie door opwekking van zonne-energie en ook krijgt de verbranding van afval voor warmte- en elektriciteitsopwekking grote aandacht. Ongeveer een vijfde van de elektriciteit van het land wordt geproduceerd als bijproduct van de energieverslindende papierindustrie.

In Finland zijn vier kerncentrales in het westen, bij Olkiluoto, en zuidoosten, bij Loviisa, actief. Deze vier zijn in productie gekomen tussen de 1977 en 1980. Het opgestelde vermogen is ongeveer 2.900 megawatt (MW). In 2005 is de bouw van een vijfde kerncentrale, met een capaciteit van 1.600 MW, gestart naast twee reeds bestaande kerncentrales bij Olkiluoto. De oplevering van deze nieuwe centrale is inmiddels fors vertraagd en wordt veel duurder dan verwacht. op 1 juli 2010 heeft het Finse parlement goedkeuring verleend voor de bouw van nogeens twee kerncentrales en een opslagplaats voor nucleair afval. Deze nieuwe centrales komen naar verwachting in 2020 in gebruik en vergen een investering van 10 miljard euro.

Handel

De belangrijkste importproducten zijn voedsel, minerale brandstoffen, chemische producten, vervoermiddelen, ruwe materialen, textiel en ijzer en staal. De belangrijke exportproducten zijn houtproducten (die ongeveer 60 procent van de uitvoer vertegenwoordigen), machines, vervoermiddelen, schepen (20 procent), kleding en levensmiddelen. De belangrijkste handelspartners zijn Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Zweden, de Verenigde Staten, Rusland, Nederland en Japan.

Bekende Finse bedrijven zijn mobiele telefoon- en netwerkproducent Nokia, de hout- en papierconglomeraten Stora Enso en UPM Kymmene, lift- en roltrappenproducent Kone, luchtvaartmaatschappij Finnair en motorfabrikant Wärtsilä. Bekende Finse merknamen en designartikelen zijn verder onder meer Iittala, Marimekko, Fiskars en Arabia.

Staatsinrichting

Finland wordt geregeerd volgens de oorspronkelijk uit 1919 stammende maar in 2000 herziene grondwet. Het staatshoofd van Finland is de president, die via volksstemming voor een termijn van zes jaar wordt gekozen. De president is bevelhebber en leider van de strijdkrachten, speelt een belangrijke rol in buitenlandse zaken, en kan aanzienlijke invloed op wetgevende kwesties hebben. De wetgeving wordt behandeld door het eenkamerparlement (Eduskunta), waarvan de 200 leden gekozen worden voor een termijn van vier jaar door een systeem van evenredige vertegenwoordiging. Alle Finnen die minstens 18 jaar oud zijn kunnen stemmen. Het belangrijkste bestuurlijke orgaan van het land is het kabinet (geleid door de eerste minister), dat aan het parlement verantwoording schuldig is. Het land is verdeeld in 6 provincies.

Finland staat al jaren bovenaan de lijst van vrije landen.

De Kerstman, Joulupukki

In het koude hoge noorden van Finland woont de beroemde Kerstman, in het Fins Joulupukki. Joulupukki woont in Lapland vlakbij Rovaniemi op de Noordpoolcirkel. Hij heeft een houten huis en vele rendieren. De woonplaats van Joulupukki is het hele jaar toegankelijk voor publiek. Zijn woonplaats heeft de naam Santa Claus Village, in het Fins: Joulupukin Paja. Vlakbij Santa Village ligt het vliegveld Rovaniemi waarvandaan vele toeristen uit Japan en China aankomen om de Kerstman te ontmoeten. De Kerstman heeft bij Santa Village een tunnel die 100 meter omlaag gaat naar de grot van Santa, waar al het speelgoed wordt gemaakt en er leuke dingen te doen zijn voor kinderen en volwassenen.