STOCKHOLM  1993                         STOCKHOLM 1997

In 1993 bezocht “De Wandelgek” voor het eerst Stockholm, maar fotografeerde er vrijwel niets. Voor meer fotomateriaal zie zijn 2e bezoek aan deze stad in 1997.

Stockholm ([‘stɔkhɔlm], is de hoofdstad en de grootste stad van Zweden. De gemeente Stockholm ligt gedeeltelijk in Uppland en gedeeltelijk in Södermanland. Ze heeft een oppervlakte van 188 km² en behoort tot de provincie Stockholms län. Op 30 september 2009 had de stad 825.057 inwoners, en de gehele regio Groot-Stockholm had rond de 2 miljoen inwoners.

Door de vele (grote) wateren in de stad wordt Stockholm ook wel het “Venetië van het Noorden” genoemd. De stad ligt middenin de scherenkust, met 24.000 eilanden.

In Stockholm zetelt de Zweedse regering en het parlement. Het koninklijk paleis van de Zweedse koning, Karel XVI Gustaaf, is er ook te vinden.

Geografie

De stad ligt op veertien met bruggen verbonden eilanden, op de plaats waar het Mälarmeer (Zweeds Mälaren) met de Oostzee in verbinding staat. Aan deze ligging heeft de stad de bijnaam “Venetië van het Noorden” te danken. Net buiten de stad begint de scherenkust, een kustgebied met talloze rotseilanden en -eilandjes die scheren worden genoemd. Veel inwoners van Stockholm hebben dan ook een boot, of zelfs een buitenhuis op een eilandje. Tijdens de zomer zijn er op veel plaatsen aan de rand van het water zonnebaders, zwemmers en vissers te zien.

Het oudste deel van Stockholm is de Oude Stad, of Gamla Stan. Deze wijk op het eiland Stadsholmen doet bijna Zuid-Europees aan door de smalle straten en huizen die in okerkleur of rood zijn geschilderd. Op dit eiland is ook het koninklijk paleis gebouwd, met een traditionele wacht.

Geschiedenis

Stockholm wordt voor het eerst in geschriften genoemd in 1252. De naam komt van de samenstelling stock (blok hout) en holm (eilandje) en staat voor het tegenwoordige Gamla Stan. Er wordt wel gezegd dat de stad is gesticht door Birger Jarl, om Zweden te beschermen tegen aanvallen van buitenlandse vloten.

De strategische ligging (toegang tot het Mälarmeer) zorgde ervoor dat Stockholm de belangrijkste stad van het land werd, vooral in de onafhankelijkheidsstrijd tegen Denemarken. In 1600 had de stad 10.000 inwoners en tachtig jaar daarna, in 1680, had de stad al 60.000 inwoners. Pas in 1634 werd de stad de officiële hoofdstad van het Zweedse Rijk. Tussen 1713 en 1714 heerste de Zwarte Dood in de stad, die vele doden veroorzaakte. De bevolkingsgroei, evenals de economische groei, stagneerden.

In de tweede helft van de 19e eeuw kwam de industrie op en heroverde Stockholm zijn plaats als belangrijkste stad van het land. In de 20e eeuw stond de stad in de hele wereld bekend als centrum van de architectuur en moderniteit. De stad bloeide en werd in verschillende richtingen uitgebouwd, als deel van het Miljoenenprogramma. Voorbeelden hiervan zijn Rinkeby, Sollentuna en Tensta, met een hoog aandeel immigranten. Nog steeds is Stockholm één van de snelstgroeiende hoofdsteden van Europa.

Bezienswaardigheden

Bezienswaardig in Stockholm zijn:

• Het Vasamuseum met daarin de Vasa, een 17e-eeuws oorlogsschip dat vlak bij Stockholm bij de eerste vaart is gezonken, en dat rond 1960 is geborgen. Het schip is vervolgens volledig gerestaureerd en in een eigen museum ondergebracht.
• Het Stadhuis (Zweeds Stadshuset), een markant gebouw uit rode baksteen opgetrokken en zichtbaar vanuit vele plaatsten in de stad. Hier vindt jaarlijks in de Blauwe Zaal (die door de architect opzettelijk in baksteenrode stijl onvoltooid is gelaten) het banket ter gelegenheid van de Nobelprijs plaats.
• Stockholms slot, het koninklijk paleis. Dit enorme slot in Italiaans-Zweedse Renaissancestijl is het grootste nog in de oorspronkelijke functie dienst doende paleis ter wereld. Het bevat onder andere de vele koninklijke vertrekken, de paleiskapel en de troonzaal. Ook is er het museum Livrustkammaren gevestigd, waar de kroonjuwelen bewaard worden en is er een museum over de op dezelfde plaats voorheen gelegen burcht “Tre Kronor”.
• Djurgården, een eiland vlakbij het centrum van Stockholm met veel groen en architectonisch waardevolle villa’s van rond de vorige eeuwwisseling. Op dit eiland bevinden zich ook verscheidene musea zoals Skansen, het Noords museum en het Vasamuseum.
• Het Koninklijk Dramatisch Theater, oftewel Dramaten, het nationale theater aan het plein Nybroplan.
• Vaxholm, een schilderachtig dorpje op een gelijknamig eiland een eindje buiten de stad. Er zijn bootverbindingen vanuit het centrum van Stockholm.
• Het slot Drottningholm.
• De Vikingennederzetting Birka, ten westen van de stad op een eiland in het Mälarmeer gelegen.
• Globen, een bolvormige sport- en evenementenhal met een hoogte van 85 meter en een capaciteit van 16.000 toeschouwers.
• De Stadsbibliotheek van architect Erik Gunnar Asplund, gebouwd tussen 1921 en 1928. Het gebouw is bekend om zijn cirkelvormige leeszaal met een hoge, klassieke overkoepeling.
• Skogskyrkogården, een groot kerkhofpark ten zuiden van de stad, een ontwerp van Erik Gunnar Asplund en Sigurd Lewerentz. Hier ligt onder anderen Greta Garbo begraven.
• Riddarhuset, de vergaderplaats van de adel, in Nederlands barokke stijl.

Musea

Enkele musea in Stockholm zijn:

• Skansen, een openluchtmuseum met oude huizen uit heel Zweden. Het is aan het eind van de 19e eeuw opgericht en is daarmee één van de oudste musea in zijn soort ter wereld.
• Millesgården, een museum met veel grote werken in openlucht van de beeldhouwer Carl Milles (1875–1955).
• Nordiska museet met een rijke verzameling van kunst en gebruiksvoorwerpen uit de Scandinavische landen.
• Livrustkammaren
• Nationalmuseum
• Kulturhuset Stockholm
• Liljevalchs Konsthall
• Moderna museet
• Naturhistoriska riksmuseet met de IMAX-bioscoop Cosmonova
• Vasamuseum

STOCKHOLM  1993                         STOCKHOLM 1997