Landgoederenroute: Deventer –> Twello –> Steenenkamer –> Deventer (18 km.)
Hieronder wordt niet de stationswandeling beschreven, want de beschrijving daarvoor vindt u in de stationswandeling folder, maar ik geef wel informatie over de stationswandelingen en de Stichting LAW en over het landschap en cultuurgoed op deze route.
De NS (Nederlandse Spoorwegen of eigenlijk Eropuit) hebben i.s.m. de Stichting LAW (Lange Afstands Wandelpaden) zgn stationswandelingen gemaakt. Zie: http://www.eropuit.nl/wandelen. Deze wandelingen starten en beginnen bij een station, maar sluiten aan op het lange afstands wandelpadennet van Nederland.
Praktische informatie
Lengte: 18 km
Beginstation: Deventer
Eindstation: Twello of Deventer
LAW: Hanzestedenpad
Begin van de route:
De wandeling start bij Station Deventer op het stationsplein (1). Volg vanaf nu de route zoals beschreven in: http://www.wandelzoekpagina.nl/wandelingen/NS-wandeling-Twellose-Landgoederen.pdf
U bereikt nu het Oude Plantsoen of Rijsterborgherpark en loopt via dit park naar de IJssel.
Rijsterborgherpark
Het Rijsterborgherpark is een stadspark gelegen tussen het Station Deventer en de binnenstad van Deventer. In de Deventer volksmond heet dit park “Het oude plantsoen.”
Het Rijsterborgherpark werd na 1874 aangelegd op een deel van de vestingwerken van Deventer. Rond 1630 waren deze versterkingen buiten de muren van de stad aangelegd. Al in 1852 kwam er tussen de Noordenbergpoort en de voormalige Brinkpoort over de bolwerken een ‘wandeling’ die het Rijsterborgherpad genoemd werd, naar ingenieur en kapitein J.H.L. Rijsterborgh een van de ontwerpers van de Boreelkazerne ter stede. Tuinarchitect Leonard Anthony Springer ontwierp, nadat de vesting Deventer in 1874 was opgeheven, in opdracht van de gemeente in 1887 het park.
Het Rijsterborgherpark liep tijdens de Tweede Wereldoorlog flinke schade op door geallieerde bombardementen bedoeld voor het nabije station en de spoorbrug. Gerard Bleeker maakte in de periode 1948 – 1952 een nieuw ontwerp waarvan de uitvoering in 1954 was afgerond. In 1968 kwam het park op de rijksmonumentenlijst, maar in de jaren zeventig moest het gedeelte dat het Vogeleiland genoemd wordt worden gesloten wegens verwaarlozing en vandalisme.
Het park werd in 1985 verrijkt met een beeldenroute. Er werd een aantal kunstwerken geplaatst waaronder het beeld Europa en de stier van Pieter d’ Hont uit 1963, ook herstelde men de fontein in de Buitengracht. Het Vogeleiland biedt na een grote renovatie in 1992 weer ruimte aan een restaurant, een muziekkoepel en een dierenparkje.
Door een windhoos sneuvelden op 9 september 1998 meer dan honderd monumentale bomen. Buurgemeenten Zwolle, Bathmen en Voorst stelden nieuwe bomen beschikbaar en Deventer burgers zamelden geld in voor het herstel. Het Rijsterborgherpark is sindsdien geheel gerestaureerd in de geest van het oude ontwerp van Springer. Het resultaat is een open park met naast oude bomen veel jonge aanplant en veel voor iedereen goed begaanbare paden van asfalt.
Volg de gracht zoveel mogelijk totdat u bij een klein bruggetje (Drakenbrug) dat over de gracht heen loopt de Singel bereikt.
Rechts ziet u nu een spoorwegviaduct. Steek de weg (Singel) over en loop verder langs de gracht over een zandpad dat naar de IJssel leidt. Sla rechtsaf richting de Spoorbrug en loop onder de brug door. Rechts ziet u nu een trap omhoog de brug op. Beklim deze.
Via de spoorbrug (2) loopt u over de IJssel en volgt daarna een zandpad (3) langs de spoorlijn (links) en de stadslanden (rechts). U bereikt een dijkje waar het pad een stukje overheen loopt. Als het pad de dijk verlaat, bereikt u de rand van het eerste landgoed op deze route: Landgoed Sterrebosch.
Landgoed Sterrebosch
Particulier flora en fauna beheer. Het Landgoed is 12 hectare groot. Waarvan 8 hectare uit bos bestaat en 4 hectare uit grasland en water. Het Landgoed is een NSW landgoed en niet opengesteld. Wel is het landgoed 24/7 te zien op youtube (Zie: http://www.youtube.com/user/landgoedsterrebosch?feature=watch).
Deze vorm van openstellen is nieuw in Nederland. Wel opengesteld zijn het ten noorden van het Landgoed gelegen natuurgebied Ossenwaard, het ten oosten gelegen Stadsland en het ten westen gelegen Tuylermarkerpad (klompenpad). Op verzoek zijn er rondleidingen te organiseren. Het met zorg en respect omgaan met het land, de natuur, de mensen die er wonen, dat is het doel van de eigenaren. Het laten groeien en ontwikkelen en particulier beheren ten behoeve van de natuur. En dit op eigen kosten zonder subsidie.
Wijk even af van de officiële route en blijf de weg volgen tot aan en u ziet aan de rechterkant van de weg achter een poort een aantal oude koetshuizen die nu bewoond worden.
Loop daarna terug en sla rechtsaf na ongeveer 150 meter een zandpad in. Aan het eind van dit zandpad kruist u de Terwoldseweg en loopt rechtdoor over de Hunderenslaan. U volgt inmiddels weer de officiële route.
U bereikt nu het tweede landgoed op deze route: Landgoed Het Hunderen (4). De route loopt over het landgoed en rondom het prachtige landhuis.
Landgoed Het Hunderen
U bereikt nu het derde landgoed op deze route: Landgoed Kruisvoorde (5). Dit landgoed en landhuis passeert u.
Landgoed Kruisvoorde
U bereikt nu het vierde landgoed op deze route: Landgoed Parckelaer (6). Ook dit landgoed wordt gepasseerd en is niet toegankelijk, maar vanaf de weg heeft u een prima zicht op het landhuis en de omringende tuin.
Landgoed De Parckelaer
U bereikt nu het vijfde landgoed op deze route: Landgoed Bruggenbosch (7). De route volgt prachtige graspaden over dit landoed, die elk jaargetijde weer anders zijn. Het landgoed wisselt bebossing af met mooie, wijdse vergezichten en dit is zeker een van de hoogtepunten van de wandeling.
Landgoed Bruggenbosch
Op dit landgoed is het zeventiende eeuwse landhuis “Brug en Bosch” niet meer te zien. Het is in 1953 gesloopt en vervangen door een moderne villa. Het koetshuis en de boerderij zijn behouden.
Na het verlaten van het landgoed loopt u een heel eind over de Quabbenburgerweg tot u in een haakse bocht naar links aan de rechterzijde van de weg een kleine veldkapel ziet staan.
U bereikt nu het zesde landgoed op deze route: Landgoed Nieuwe Wezeveld (8).
Landgoed Nieuwe Wezeveld
Wijk vanaf punt even af van de officiële route en steek bij het bereiken van de Rijksstraatweg deze niet over naar Landgoed Hartelaar, maar sla rechtsaf en volg de Rijksstraatweg tot aan een rotonde. Aan uw linkerhand vind u dan een prachtige oude boerderij en aan de rechterkant Landhuis ‘t Hartelaer.
Loop daarna terug en sla linksaf na ongeveer 80 meter een zandpad in waar een wit geschilderd houten hekwerk de naam Hartelaar draagt. U volgt inmiddels weer de officiële route.
U bereikt nu het zevende landgoed op deze route: Landgoed Hartelaar.
Landgoed De Hartelaar
In de 14e eeuw werd ‘t Hartelaer samen met enkele andere kleine hofmarken samengevoegd tot de Silvolder of Teugse mark. Omstreeks 1382 wordt het Hartelaer al vermeld in de leenakteboeken als ‘t Guet too Herteler’. De naam Hartelaer betekent ‘laaggelegen plek in het bos ‘. In de middeleeuwen fungeerde het gebouw als ‘spieker’ opslagplaats voor granen. Het huis werd later uitgebreid met een ‘meierei’ en een ‘lanterskamer’ (landsheerkamer). Het landhuis werd in 1976 samen met Monumentenzorg gerestaureerd en is nu in gebruik als conferentieoord en trouwlocatie.
U bereikt nu de plek waar het achtste landgoed op deze route ooit lag: Landgoed Duistervoorde(9).
Voormalig Landgoed Duistervoorde
Op ditzelfde pleintje waar de oude Katholieke dorpskern van Twello ligt staat ook de St. Martinuskerk van Duistervoorde en een paar prachtige oude boerderijen.
Via de kerklaan en de Duistervoordseweg loopt u richting het huidige (winkel-)centrum van Twello en daarna via de dorpsstraat naar het oude protestantse centrum (10) van Twello.
Twello
Het Gelderse dorp Twello dateert uit de 13e eeuw en lag op de belangrijke handelsroute tussen Holland en Westfalen. Twello heeft lang een agrarisch karakter gehad. Rijke Deventenaren en later ook mensen die terugkwamen uit Indië bouwden er landhuizen. De naam Twello komt van twee en Loo: tussen twee bossen. In de negentiende eeuw kwam de spoorverbinding. Er ontstond een omvangrijke vleesindustrie. Tot voor kort (2002) waren er diverse slachterijen in het dorp onder andere op de plaats waar nu het NS-station is. Aan de vleesindustrie herinneren alleen nog de bronzen biggetjes op het Marktplein en het Dorpsplein. Bij VVV Twello op het Marktplein (www.vvvvoorst.nl) kunt u terecht voor meer informatie.
Tip: Wanneer u van de Kerklaan naar de Duistervoordseweg oversteekt kruist u de Molenlaan. Wanneer u zo’n 100 meter naar links afslaat bereikt u de prachtige molen van Twello.
Tip: Let op de Duistervoordseweg, behalve op de diverse oude boerderijtjes ook op op een prachtige, maar dode, oude knoestige knotwilg die aan de linkerkant van de weg staat net nadat de zijstraat “Oude Veldjes” is gepasseerd.
Tip: In het oude centrum aan de dorpsstraat staan een kerkje en een paar mooie oude gebouwen die een klein parkje omringen.
U vervolgt uw wandeling achter het gemeentehuis langs en loopt langs een drassige, moerassige poel het dorp Twello weer uit richting het negende landgoed op deze route: Landgoed Hackfort. De route voert via zand en graspaden over het landgoed.
Hackfort Veenhuis
Het Hackforts Veenhuis is een vrijstaand huis dat in het midden 16de eeuw ontstond in opdracht van Johan van Hackfort. De naam Hackforts Veenhuis wordt echter in 1298 al voor het eerst vermeld. Het voorste deel van het 16de-eeuwse huis werd in 1858 vervangen door een nieuw landhuis, en werd in 1932 ingrijpend verbouwd door Postma. Hij koos een historiserende stijl, maar veranderde het pand sterk. Postma onwierp ook de verbouwing van een boerderij tot tuinmanswoning met garage. Het aandeel van Romke de Vries in het ontwerp is onbekend. In ieder geval is een gedeelte van het tekenwerk van zijn hand. De toevoegingen van Spruit uit 1962 betroffen een balkon en een ingangsportaal, maar ook binnen werd er zwaar verbouwd. Het pand werd in de jaren zeventig ingericht als concernhuis van Grundig. In 1973 werd er aan de garage en een golfruimte verbouwd.
Via een fikse wandeling arriveert u bij het tiende en laatste landgoed op deze route: Landgoed Het Schol (11). De route voert via bospaden over het landgoed.
Landgoed Het Schol
Voordat Deventer wordt bereikt, loopt u nog door het buurtschap Steenenkamer (12).
Steenenkamer
Steenenkamer is een buurtschap in de gemeente Voorst, in de Nederlandse provincie Gelderland. De buurtschap telt ongeveer 300 inwoners en is gelegen aan de Provinciale weg 344 en de rivier de IJssel, grenzend aan de wijk De Hoven (‘De Worp’) van de Overijsselse stad Deventer en in de buurt van de dorpen Wilp en Twello. De provinciegrens tussen Overijssel en Gelderland is ook de grens tussen Steenenkamer en Deventer.
Een stenenkamer is een huis of boerderijgedeelte uit de begintijd van de middeleeuwse baksteenbouw. Het was bestemd voor een veilige opslag van de oogst of verblijfsruimte voor de ‘heer’ van het gebied. Bij rivieren kon het ook een vluchtplaats zijn bij hoogwater.
Steenenkamer aan de IJssel tegenover Deventer wordt in 1545 vermeld als een landgoed met heiden, weiden en bomen. Het kwam, net als het aanpalende De Hoven, in de 18e eeuw tot ontwikkeling als tuinbouwgebied voor de kweek van allerlei verse producten die geleverd werden aan de bevolking van de nabije stad. Steenenkamer heeft nog steeds een verkaveling van rechte straatjes waartussen de tuinen liggen. Een oude IJsselarm vormde de grens tussen Gelderland en Overijssel. Zodoende was, en is, Steenenkamer Gelders en De Hoven Overijssels.
De wandeling eindigt via De Worp waar een pontje u naar het Deventer centrum brengt en waar vandaan u weer naar het stationsplein kunt lopen.