Vanuit het plaatsje Scatmárcseke zouden we 7 dagen gaan kanoën door Noordoost Hongarije naar het wijnstadje Tokaj, over de Tisza (spreek uit Theiss), de grootste zijrivier van de Donau. Dat waren 7 gave dagen met zeer zonnig weer. De hele tocht lang overnachtten we in tenten, soms op een camping, meestal ergens aan de rivieroever. Bij Scatmárcseke was de Tisza een grensrivier tussen de Oekraïne (dat toen nog deel uitmaakte van de Sovjet Unie, die datzelfde jaar in december werd ontbonden) en Hongarije. Ondanks dat Noordoost Hongarije een van de armste delen van het land is met een hoge werkloosheid, is het ook een van de allermooiste delen van het land.

De Tisza:

Stroomgebied van de Tisza…

De Tisza (Roemeens, Slowaaks: Tisa; Servisch: Тиса, Tisa; Oekraïens: Тиса, Tysa; Duits: Theiß) is de voornaamste zijrivier van de Donau. De rivier meet 962 km (voorheen 1420 km) en het stroomgebied 157.220 km². De rivier wordt tegenwoordig meestal met haar Hongaarse naam aangeduid (584 km verloopt op Hongaars grondgebied). In de overige landen waar de rivier doorheen stroomt wordt de naam weliswaar anders geschreven, maar hetzelfde uitgesproken.

De Tisza…

De rivier ontspringt op Oekraïens grondgebied in de Beskiden (de centrale Karpaten) en heeft twee bronrivieren: bij Rachiv verenigen de Witte Tisza en de Zwarte Tisza zich. Vanaf de samenvloeiing met de Vișeu vormt de Tisza de Oekraïens-Roemeense grens. Na 63 kilometer volgt een tweede gedeelte binnen de grenzen van Oekraïne, waarna de Tisza vanaf het plaatsje Tiszabecs over een afstand van 25 kilometer de Oekraïens-Hongaarse grens vormt. Er volgen vanaf Szatmárcséke zeventig kilometer op Hongaars grondgebied. Hier komt de Szamos (Roemeens: Someș) erbij en eindigt de bovenloop van de rivier.

Dan volgt vanaf Lónya wederom een grenstraject: eerst 17 km Hongaars-Oekraïense en dan vijf km Hongaars-Slowaakse grens. Vervolgens doorkruist de rivier van noord naar zuid Hongarije (Hongaarse Laagvlakte). De vele grote bochten zijn hier inmiddels afgesneden.

Iets voorbij Lonya volgt weer een stuk grensrivier, eerst met de Oekraïne (toen nog SU) en daarna een kort stukje met Tjechosslowakije (nu is dat Slowakije). Voorbij een spoorbrug moesten we allemaal links gaan varen om zo in het Hongaarse deel van de rivier te blijven. Daarna naderden we Zahony, een klein stadje in Hongarije, waar we niet goed aan land konden gaan met de kano’s. Dat lukte wel aan de de Slowaakse kant van de rivier. Omdat een aantal van ons samen met onze gids Zahony even wilden bezoeken, moesten we dus wel de grens over. Op de heenweg liepen we weliswaar de brug over, maar daarna ontweken we de grenspost en via de tuinen van een paar aardige Hongaren kwamen we in  het stadje terecht. De straten waren hier nog echte dirtroads. Een oud vrouwtje hielp ons vervolgens om een kroegje te vinden waar we wat kouds konden drinken.

Onderweg passeert de rivier het wijnstadje Tokaj, de industriestad Szolnok en de universiteitsstad Szeged en neemt zij na de Szamos ook de Bodrog, Sajó (Slowaaks: Slaná), Körös (Roemeens: Criș) en Maros (Roemeens: Mureș) op.

Voorbij Szeged, waar de Maros in de Tisza stroomt, passeert de rivier de grens met Servië en doorkruist zij de Vojvodina. Na 160 km mondt zij bij Titel tussen Novi Sad en Belgrado uit in de Donau.

Overstromingen in juli…

De rivier is berucht wegens haar talrijke overstromingen. In 1879 werd de stad Szeged grotendeels verwoest door het rivierwater. Ook in maart 2001 richtte de rivier veel schade aan, ditmaal langs de bovenloop.

Op 31 januari 2000 werd de rivier door een andere ramp getroffen: door een ongeluk in een goudmijn in Roemenië liep cyanide een rivier in die via de Someș afwatert op de Tisza. Deze ecologische catastrofe doodde al het leven in de rivier. Hiervan is zij zich nu aan het herstellen.

De Tisza is op initiatief van de staatsman István Széchenyi tussen 1846 en 1880 gereguleerd en aanmerkelijk verkort (van 1420 naar 962 km), waarbij een groot aantal dode armen ontstond. Het verval van de rivier nam toe van 3,7 cm tot 6 cm per kilometer en het water doet sindsdien over het traject van de monding van de Szamos tot de stad Szeged één à twee weken in plaats van twee maanden. De rivier is over een afstand van 780 kilometer bevaarbaar.

De Bodrog

Samenvloeiing van de Bodrog in de Tisza bij Tokaj…

De Bodrog is een zijrivier van de Tisza in Slowakije en Hongarije. De rivier ontstaat in het oosten van Slowakije op de plaats waar de Ondava en de Latorica bijeenkomen. Na 15 km passeert de rivier voor Sárospatak de Hongaarse grens. De monding in de Tisza bevindt zich na nog 51 km bij het bekende wijnstadje Tokaj. Rechts van de op vele plaatsen rechtgetrokken rivier bevindt zich het Zempléngebergte en links het gebied Bodrogköz, dat tot aan de Tisza loopt.
Ondanks haar geringe lengte van 66 km heeft de rivier toch een omvangrijk stroomgebied: het omvat 13.579 km². De Latorica neemt daarvan het grootste gedeelte voor haar rekening: in deze rivier monden rivieren als de Laborec en de Oezj uit. De Oezj en de bovenloop van de Latorica verzorgen de afwatering van de helft van de Transkarpatische oblast in Oekraïne. De Laborec en de Ondava doen dat voor het oosten van Slowakije.