Het was bitterkoud die paar dagen in de winter van 1999 dat De Wandelgek in de late namiddag en avond door Kopenhagen struinde. Hij had een hotelkamer in het Copenhagen Plaza hotel direct naast het Centraal Station en direct tegenover het Tivoli Park.

Het hotel had een prachtige bar in 19e eeuwse bibliotheek-stijl. Gaaf om hier ‘s avonds een drankje te nemen, weggezakt in een grote fauteuille met een goed boek.

 

 

Mijn hotelkamer was bovenin en het uitzicht over de stad was prachtig.

 

 

 

 

Kopenhagen (Deens: København) is de hoofdstad van Denemarken. In 2011 telde de gemeente Kopenhagen 548.443inwoners, waarmee het de grootste gemeente van Denemarken is. Kopenhagen is verder de centrale stad in het verstedelijkte gebied Groot-Kopenhagen (Storkøbenhavn), dat ongeveer 1,1 miljoen inwoners telt, ongeveer een vijfde van de totale bevolking van Denemarken.

Kopenhagen ligt aan de oostkust van het eiland Seeland (Sjælland) en op het eiland Amager. De stad ligt aan de Sont (Øresund). Aan de overzijde van deze zeestraat ligt de Zweedse stad Malmö, die sinds 2000 met Kopenhagen is verbonden door de Sontbrug. Naast parlementszetel en residentie, is Kopenhagen ook het culturele en economische centrum van Denemarken.

De stad werd gesticht in de middeleeuwen en werd aan het eind van de middeleeuwen de hoofdstad van Denemarken. De naam Kopenhagen gaat terug op Købmandshavn, dat “Koopmanshaven” betekent. De benaming Koopmanshaven is echter geen accurate omschrijving van de stad: Kopenhagen is geen havenstad meer en ook de industrie is grotendeels vertrokken. Tegenwoordig is Kopenhagen voornamelijk een dienstenstad. In het Latijn is de naam van de stad Hafnia, een naam die in 1923 ook aan het scheikundig element hafnium werd verbonden.

Geschiedenis

De stad is omstreeks het jaar 1000 gesticht door Sven Gaffelbaard of Knoet de Grote. Als oprichtingsdatum wordt echter meestal het jaar 1167 gehanteerd. In dat jaar vestigde bisschop Absalon in de stad een burcht op de plaats waar later Christiansborg verrees.

Gedurende vele jaren was de stad gesitueerd in het midden van het rijk van de Deense koningen. Het koninkrijk bevatte toen, naast de huidige Deense provincies ook Skåne, Halland en Blekinge die tegenwoordig aan Zweden toebehoren. In Kopenhagen werd er gehandeld met haringen en er werd gevaren tussen de stad en Skåne. Tijdens de jaren 1100 werd “Havn” (Haven), zoals Kopenhagen toen werd genoemd, belangrijker en dankzij de pas opgerichte domkerken te Roskilde en Lund (in het zuiden van het huidige Zweden) kreeg de stad een zeer centrale plaats. Kopenhagen was midden tussen deze verkeers- en handelsknooppunten gelegen.

In 1167 werd de stad aan bisschop Absalon overgedragen. Hij bouwde daar zijn “Borg ved Havn” (Burcht bij de Haven). Sindsdien heeft Kopenhagen een belangrijke rol in de geschiedenis van Denemarken gespeeld, niet altijd als hoofdstad, maar wel als een van de belangrijkste Deense steden.

In de eerste helft van de 15e eeuw werd Kopenhagen de hoofdstad van Denemarken. Belangrijk voor de werkgelegenheid van de stad was het bouwen van de toen moderne, grote oorlogsschepen (galjoenen). In de eerste helft van de 17e eeuw bloeide de stad op onder Christiaan IV.

Van 1658 tot 1659 doorstond de stad een beleg door de Zweden onder koning Karel X Gustaaf.

In 1801 streed de Deense vloot tegen de Engelse vloot onder admiraal Nelson buiten de haven van Kopenhagen (Slaget på Reden). De Britse vloot kwam terug in 1807 en beschoot de stad van 16 augustus tot en met 5 september om te voorkomen dat de Denen hun vloot aan Napoleon ter beschikking zouden stellen. Op 6 september capituleerde Denemarken, en werd gedwongen om zijn vloot uit te leveren aan de Britten.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef Kopenhagen met de rest van Denemarken door Duitse troepen bezet tot de bevrijding op 5 mei 1945. Vele gebouwen werden tijdens de bezetting vernield, waaronder het Shell-gebouw in de binnenstad, dat door de Gestapo als hoofdkwartier werd gebruikt. Het werd door Britse vliegtuigen gebombardeerd op 21 maart 1945. Ongelukkigerwijze werd bij deze aanval door een fout ook de Franse school in Frederiksberg geraakt, waarbij een groot aantal kinderen om het leven kwam. Veel fabrieksgebouwen in Kopenhagen werden door de Deense verzetsbeweging opgeblazen.

In maart 1985 trof een landelijke stakingsgolf ook de stad Kopenhagen, waarbij straten en bruggen door arbeiders werden geblokkeerd en het tot botsingen kwam met de oproerpolitie. Verzet van krakers en demonstranten inzake het EU-referendum leidde in mei 1993 tot de ernstigste rellen in tientallen jaren, met name in de wijk Nørrebro. Ook in november 1999 kwam het tot rellen en plunderingen in deze volkswijk. Krakersrellen waren er evenzo in maart 2007.

In 1996 was Kopenhagen culturele hoofdstad van Europa. Het Eurovisiesongfestival vond in 1964 en 2001 plaats in Kopenhagen en de MTV Europe Music Awards werden in 2006 in Kopenhagen uitgereikt. Van 7 tot 18 december 2009 was Kopenhagen gastheer van de klimaatconferentie COP15.

Geografie

Kopenhagen bevindt zich op de oostkust van het eiland Seeland en op het kleinere eiland Amager. De eilanden zijn verbonden door een aantal bruggen. Ten oosten van de stad ligt de zeestraat de Sont en aan de overzijde van deze waterweg ligt de Zweedse stad Malmö in de provincie Skåne län. Samen met enkele andere Deense en Zweedse steden aan of bij de Sont vormen Kopenhagen en Malmö de Sontregio.

De gemeente Kopenhagen omvat niet de gehele stad Kopenhagen, maar slechts een deel daarvan. De gemeente heeft een oppervlakte van ca. 90 km² en ruim 518.000 inwoners. Binnen de gemeente Kopenhagen ligt als een enclave de gemeente Frederiksberg. Het verstedelijkte gebied in en rond Kopenhagen, Groot-Kopenhagen, wordt in het Deens aangeduid als Hovedstadsområdet (“Hoofdstadgebied”) en bestaat uit Kopenhagen, Frederiksberg en 16 andere gemeenten. Hovedstadsområdet heeft een oppervlakte van ongeveer 400 km² en telde anno 2008 1.153.615 inwoners.

Kopenhagen is opgezet volgens een zogeheten ‘vingerstructuur’. Tussen de vijf ‘vingers’ van bebouwing liggen groene stroken en autowegen. Ook het S-tog-netwerk is afgestemd op deze structuur.

Stadsbeeld

De meeste monumentale panden in Kopenhagen dateren uit de 17e eeuw, toen onder Christiaan IV de stad werd verfraaid. De binnenstad is ruim van opzet.

De buitenwijken van Kopenhagen waren opgezet om de grote woningnood te verlichten. Het betreft de wijken Østerbro (“Oosterbrug”), Vesterbro (“Westerbrug”) en Nørrebro (“Noorderbrug”). Vesterbro is bekend van het amusementspark Tivoli, Østerbro als statige wijk waar families met kinderen wonen en Nørrebro als volkswijk met kleine winkels van vele nationaliteiten. Zowel Vesterbro als Nørrebro hebben de laatste jaren een ware metamorfose ondergaan, waarbij Nørrebro een van de meest hippe uitgaanswijken is geworden. Østerbro wordt als mooiste van de drie “brugwijken” gezien.

Dat de stad bleef groeien en daardoor land bleef opslokken, leidde er toe dat een andere stad, genaamd Frederiksberg, helemaal werd omsloten door zowel Nørrebro als Vesterbro. Hierdoor is Frederiksberg eigenlijk een eilandstad binnen de grenzen van Kopenhagen geworden. Frederiksberg is tot op de dag van vandaag geen deel van Kopenhagen, het heeft zijn eigen bestuur en stadhuis. Als men van Vesterbro naar Nørrebro rijdt, kan men de borden “Welkom in Frederiksberg” en “Tot ziens in Frederiksberg” tegenkomen.

Strøget (zie foto rechts) is Kopenhagens belangrijkste winkelstraat. Hier zijn nationale beroemde nijverheidsproducten verkrijgbaar en daarnaast liggen er befaamde internationale winkels. Deze winkelstraat begint eigenlijk bij het Raadhuis (Rådhus), maar vanaf Nytorv (aan de Nørregade) start de echte winkelstraat die doorloopt tot aan Kongens Nytorv waar het koninklijk theater is gesitueerd.

In de haven staat het beeld van de Kleine Zeemeermin. Dit beeldje is geïnspireerd op het sprookje van de Deense schrijver Hans Christian Andersen. Dit beeldje is niet het enige standbeeld in Kopenhagen: overal in de stad vindt men standbeelden aan de openbare weg en in parken. Daarnaast heeft Kopenhagen ook een behoorlijk aantal musea.

De fontein van Gefion of Gefjun (1908) is het grootste monument in Kopenhagen en is niet ver van het beeld van Hans Christian Andersens kleine zeemeermin geplaatst. Ontwerper is Anders Bundgård. De fontein was een cadeau van het Carlsbergfond aan de stad Kopenhagen. Oorspronkelijk was het gepland voor de Rådhusplads, maar het staat uiteindelijk aan het einde van de Amaliegade tegenover Kastellet, de vesting van Kopenhagen.

 

Nyhavn is, naast “de kleine zeemeermin” een toeristische trekpleister. De huizenrij in verschillende kleuren, aan het haventje Nyhavn, vanwaar ook de kanaalboten vertrekken, is een van de populairste toeristenplaatjes in menig vakantieboek. In een van de gekleurde huizen heeft Hans Christian Andersen nog gewoond.

 

Een merkwaardig stukje van Kopenhagen is de hippiewijk Vrijstad Christiania, in 1971 opgericht op het terrein van een verlaten kazerne. In 2011 besliste het Hooggerechtshof overigens dat het gekraakte terrein eigendom is van de Deense staat en niet van de bewoners.

Bezienswaardigheden

• de Begraafplaats Assistens
• de Carlsberg Brouwerij
• de vrijstad Christiania
• Danmarks Akvarium
• Nyhavn
• het beeld van de Kleine Zeemeermin
• de Øksnehallen
• het Planetarium & Omnimaxtheater
• Het Rådhuset
• de Rundetårn (Ronde toren)
• het Science Center Experimentarium
• het pretpark Tivoli
• attractiepark Dyrehavsbakken
• het in 2005 geopende nieuwe operagebouw
• de Koninklijke bibliotheek
• de haven

Musea

• Arken, museum voor moderne kunst (20 km buiten Kopenhagen)
• Københavns Museum, museum met de geschiedenis van Kopenhagen vanaf de 12e eeuw
• Louisiana Museum for Moderne Kunst, in Humlebæk, ca 35 km ten noorden van Kopenhagen
• Nationaal museum met onder meer de Ketel van Gundestrup
• Deens Rijksmuseum voor Kunst
• Ny Carlsberg Glyptotek
• Erotisch museum
• Guinness Book of Records Museum

Kastelen

• Amalienborg
• Christiansborg
• Rosenborg Slot
• Kastellet

Verkeer en vervoer

Wie in Kopenhagen wil reizen, kan dat heel goed lopend of per fiets doen. De stad heeft veel brede fietspaden. Ook kan men zich per riksja of per watertaxi laten vervoeren. De S-tog en de in 2002 geopende automatische metro, vormen het hart van het OV-netwerk van Kopenhagen.

De stad is sinds de zomer van 2000 met Malmö in Zweden verbonden door de 18 kilometer lange Sontbrug (Øresundsbroen), een gecombineerde brug en tunnel. Hierdoor is het mogelijk om rechtstreeks per trein of auto naar Malmö te reizen. Daardoor kan men in haast 45 minuten het centrum van Malmö bereiken. Maar ook veel Zweden komen graag een avondje stappen in Kopenhagen.

De luchthaven van Kopenhagen is het grootste vliegveld in Scandinavië. Er zijn dagelijkse vluchtverbindingen met vele bestemmingen, zowel binnen als buiten Europa.