Helsinki
Na de tocht door de scherenkust bij Stockholm en over de Oostzee en de Finse Golf, bleef De Wandelgek enige dagen in Helsinki.
Voor de kust van Helsinki liggen ook grote aantallen scheren, sommige wat groter dan anderen, maar nooit echt groot.
Hij bezocht o.a. het voor de kust liggende eilandje Suomenlinna met de daarop liggende burcht Sveaborg.
Op weer een ander eilandje, Korkeasaari genoemd, lag een dierentuin die het hele eiland besloeg en waar ik m’n eerste eland zag liggen.
Het was lekker zonnig in Finland door een hoge druk gebied dat boven Scandinavië was komen te liggen en dat pas op de laatste dag van deze reis wegtrok naar het oosten. Na tussentijdse reizen naar Sint Petersburg en Talinn keerde De Wandelgek steeds weer terug naar Helsinki. De sfeer was zomers en dat betekent uitgelaten. Studenten hadden net zomervakantie en aangezien de zon hier niet onder gaat was er een uitgaansleven tot in de zeer vroege uurtjes, zeker als je daarna nog even gaat zwemmen in een van de nabij gelegen baaien…
Helsinki (Nederlandse uitspraak: [ˈhɛlˌsɪŋki]?, de klemtoon valt op de eerste lettergreep; Zweeds: Helsingfors, verouderd Nederlands: Elsenfors) is de hoofdstad van de Republiek Finland. De stad ligt aan de zuidkust van het land aan de Finse Golf tegenover de hoofdstad van Estland: Tallinn. Helsinki is tevens de grootste stad en in alle opzichten het centrum van het land. De gemeente Helsinki telt ongeveer 590.000 inwoners; het stedelijk gebied heeft echter rond de één miljoen inwoners, zodat bijna een vijfde van de totale Finse bevolking in en om de stad woont.
Helsinki is een tweetalige gemeente met Fins als meerderheidstaal (± 86%) en Zweeds als minderheidstaal (± 6%).
Geschiedenis
Helsinki werd in 1550 door de Zweedse koning Gustaaf I gesticht, om als handelsconcurrent voor het aan de overkant van de Finse Golf gelegen Tallinn te dienen. Dit streven verliep niet succesvol en Helsinki bleef een onbeduidend stadje totdat Finland in 1809 door Rusland werd ingelijfd. In 1812 werd besloten de hoofdstad van het westelijk gelegen Turku naar het centraal gelegen Helsinki te verplaatsen.
Vanaf toen groeide de stad snel. In 1827 werd ook de Finse universiteit van Turku naar Helsinki verplaatst. Na het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1917 werd de stad strijdtoneel van de burgeroorlog, waarin ze aanvankelijk door socialistische troepen werd ingenomen en de “witte” regering moest uitwijken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Helsinki een van de weinige hoofdsteden die niet door een vreemde mogendheid werd bezet; wel werd de stad gebombardeerd door Sovjet vliegtuigen. In 1952 vonden in Helsinki de Olympische Spelen plaats en in 1975 werd de slotakte van de Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa in Helsinki getekend.
Stadsbeeld
Helsinki is (sinds het stadje in 1639 werd verplaatst) op een rotsige landtong in de Finse Golf gebouwd. Het centrum van de stad vormt het Marktplein (Kauppatori) aan het water. Bijzonder is dat de meeste grote veerboten hier vlakbij aanleggen.
Achter het marktplein ligt het Senaatsplein. Dit gedeelte van de stad is in 1816, na een grote brand, door de architect Carl Ludwig Engel in classicistische stijl herbouwd. Het wordt nu als belangrijkste bezienswaardigheid van de stad beschouwd. Aan het plein staat de witte Domkerk van Helsinki, het symbool van Helsinki dat al van verre te zien is.
Ten oosten van het marktplein, op het schiereiland Katajanokka, staat de uit rode baksteen opgetrokken Russisch-orthodoxe Oespenski-kathedraal. Aan de kade van het schiereiland ligt ‘s zomers de ijsbrekervloot van Helsinki aangemeerd.
Het centrum wordt aan de noordkant begrensd door het centraal station van Helsinki, dat door de architect Eliel Saarinen in neoromantische stijl werd ontworpen. Vanaf hier zijn tot aan de oever van de zeearm Töölönlahti zijn enkele interessante gebouwen te zien: allereerst het museum voor moderne kunst Kiasma, daarnaast het in het oog springende parlementsgebouw, uit rood graniet opgetrokken in neoclassicistische stijl. Verder naar het noorden het Nationaal Museum en de witte Finlandia-hal, in 1971 door Alvar Aalto ontworpen.
Direct rondom het centrum liggen de woonwijken Kruununhaka en Katajanokka, in Jugendstil opgetrokken, alsmede het zuidelijke Ullanlinna, Eira en Punavuori. Deze wijken zijn behoorlijk heuvelachtig. Even ten westen van het centrum bevindt zich de Temppeliaukio-kerk, een kerk die in een rots is uitgehakt. Ten westen van het centrum ligt de moderne woon- en kantorenwijk Ruoholahti.
Ten noorden van de landtong beginnen de buitenwijken en voorsteden van Helsinki, waarvan Vantaa en Espoo de grootste zijn. Met name in Espoo zijn enkele vroegmoderne woningbouwprojecten te vinden, zoals de tuinstad Tapiola. In het algemeen bestaan de woningen uit appartementblokken en (in mindere mate) eengezinswoningen die zich te midden van de naald- en berkenbossen in een krans ten noorden en oosten van het centrum uitstrekken.
Demografie
Bevolking
Op 31 januari 2006 woonden er 564.908 mensen in Helsinki. Dat aantal groeit met 0,63% per jaar. Het is de grootste en meest internationale stad van Finland. In de hele regio Helsinki (inclusief Espoo, Vantaa en Kauniainen) wonen ongeveer 1.300.000 mensen. Helsinki heeft de grootste immigrantenbevolking van Finland (8,9% van de bevolking is in het buitenland geboren) en herbergt 130 nationaliteiten. De meeste immigranten komen uit Rusland, Estland, Zweden, Somalië, Servië, China, Irak en Duitsland. Ongeveer 86% van de bevolking is Finstalig, 6% Zweedstalig en 8% spreekt een andere taal.
Een bijzonder feit is dat er geen enkel deel van Helsinki bekendstaat als beduidend armer dan de rest. Het oosten van Helsinki herbergt echter relatief meer sociaal zwakkere groepen, mede door de aanwezigheid van veel huurbouw van de stad Helsinki zelf. Voorbeelden zijn Malmi, Itäkeskus, Maunula en Jakomäki.
Bezienswaardigheden
- Domkerk van Helsinki
- Temppeliaukio-kerk
- Oespenski-kathedraal
- Suomenlinna, vesting
Musea
- Kiasma, museum voor hedendaagse kunst
- Nationaal museum van Finland
- Fins architectuurmuseum
Cultuur
Ook op cultureel gebied is de stad in Finland ongeëvenaard: drie symfonieorkesten, de nationale opera en tal van theatergezelschappen vinden hier hun plek. Helsinki beschikt over het Fins nationaal theater.
Helsinki staat bekend als uitgaansstad: tal van restaurants, clubs en cafés zijn te vinden in met name het centrum. Tuska is een Open Air Metal Festival.
In 2000 was Helsinki, dat toen 450 jaar bestond, culturele hoofdstad van Europa. Op 10 en 12 mei 2007 is in Helsinki, in de Hartwall Areena, het Eurovisiesongfestival georganiseerd, nadat het land dit festival het jaar ervoor had gewonnen.
Economie
Helsinki is in alle opzichten de belangrijkste stad van het land. Het is de regeringszetel en het diplomatieke centrum. Vrijwel alle hoofdkantoren van grote Finse en internationale ondernemingen zijn in Helsinki of in de voorstad Espoo gevestigd. Helsinki is tevens de grootste industriestad van het land (met voornamelijk machinebouw).
Winkelen
Ten westen van het marktplein begint het zaken-, winkel- en uitgaanscentrum van de stad. De Alexanderstraat (Aleksanterinkatu) is hier de belangrijkste winkelstraat die eindigt bij het Stockmann-warenhuis. Vanaf het marktplein loopt de Esplanade in westelijke richting: vroeger een flaneerstraat, nu de luxe winkelstraat van de stad met een park en muziekpaviljoen in het midden.
Onderwijs
De stad telt twee universiteiten, enkele hogescholen en tal van specialistische onderwijsinstellingen, zodat veel jongeren uit de rest van het land worden aangetrokken om in Helsinki te studeren.
Verkeer en vervoer
Helsinki beschikt over uitstekende transportmogelijkheden: het is de grootste import- en passagiershaven van het land.
De luchthaven Helsinki-Vantaa ligt in de noordelijke voorstad Vantaa. De treinverbindingen worden verzorgd door VR-Yhtymä.
De tram van Helsinki heeft een uitgebreid netwerk. Verder rijden er bussen en de metro van Helsinki.
Om de stad zijn twee ringen voor het autoverkeer. Vanuit Helsinki zijn acht wegen bereikbaar. Verder zijn er de E12, E18 en E75.